Trong môn bóng chày cũng có sự tranh cãi bấy lâu nay về chuyển động xoay và chuyển động tịnh tiến của cú swing. Trong môn golf này cũng vậy. Nhưng câu trả lời rõ ràng đó là có cả chuyển động xoay cũng như là chuyển động tịnh tiến. Quan điểm của tôi thì thiên về nhấn mạnh các chuyển động xoay. Chúng ta biết rằng chuyển động sàng hông (tịnh tiến ngang) là một phần của cú swing tốt. Nhưng thế nào là đủ và thế nào là quá nhiều. Vì thế nên trong bài viết này chúng ta cùng nghiên cứu để hiểu được việc di chuyển trọng lượng của các golfer nổi tiếng xảy ra như thế nào.
I./Hãy cùng quan sát chuyển động của các golfer sau:
Golfer ở hình trên shift sai (di chuyển trọng lượng sai) khi áp dụng chuyển động khép lại và xoay vào trong của xương đùi phải trong giai đoạn khởi đầu downswing trong khi chuyển động này đáng lẽ nên thực hiện ở phần sau của downswing. Và một khi bạn đã thực hiện nó rồi thì giai đoạn sau của downswing bạn không thể thực hiện lại nó lần nữa.
Một vấn đề khác thường xảy ra cùng đó là chuyển động khép lại và xoay vào trong của xương đùi trái. Tôi thường gọi nó bằng thuật ngữ “dual IR” (cả hai đùi đều khép và xoay vào trong). Khi chuyển động này xảy ra nó sẽ làm cho anh ta có xu hướng di chuyển trọng lượng sang trái, điều này cũng hạn chế chuyển động xoay của xương chậu vì chân trái sẽ “chống” lại chuyển động của chân phải. Do vậy những golfer mắc lỗi “dual IR” này sẽ thường có 2 cách để thực hiện tiếp cú swing của họ.
Cách đầu tiên là họ sẽ sàng ngang sang trái xa hơn. Lúc này xương đùi phải dạng ra và xương đùi trái khép lại trong khi đáng lẽ cả hai đùi nên khép lại ( dual ADD) để tạo ra chuyển động xoay.
Bạn hãy nhớ lại về cặp lực:
Trong hình trên, chúng ta thấy cặp lực F1 và F1 song song và ngược chiều nhau tác động lên hai phía của khối tròn là nguyên nhân làm cho khối tròn xoay. Bạn có thể tưởng tượng F1 tương ứng với hông trái và F2 tương ứng với hông phải.
Khi thực hiện slide và stall, cả hai hông đều di chuyển cùng một hướng vì thế hai cặp lực cùng hướng -> chuyển động xoay bị loại trừ.
Với golfer trên xương đùi trái xoay mở ra quá trễ nhưng dù vậy cũng tốt hơn là giữ nguyên tư thế xoay vào trong của cả hai đùi trong suốt quá trình downswing. Với golfer này đầu gối trái thường phải giữ ở tư thế khuỵu hoặc cong lại để tiếp tục sàng hông sang trái, và anh ta tiếp xúc bóng khi chân trái vẫn ở tư thế cong, trong khi đối với những golfer giỏi, đầu gối họ hầu như duỗi thẳng khi tiếp xúc bóng (impact).
Bởi vì anh ta sàng xa hơn sang trái, nên xương cụt và xương chậu di chuyển quá xa về phía mục tiêu làm cho phần dưới của cơ thể không còn xoay được dễ dàng nữa.
Do đó cột sống xoay chậm lại và thậm chí không xoay được nữa thì hai tay sẽ phải giữ nhiệm vụ hoàn thành cú swing, và chính điều này thường dẫn đến “flip release” (là khi hoặc ngay sau khi impact đầu gậy lật qua phía bên kia đường thẳng tạo kéo dài từ cánh tay trái).
Nếu bạn phối hợp chuyển động duỗi thẳng của chân phải và chân trái thì nó sẽ trở thành một chuyển động và thuật ngữ golf hay gọi đó là “jump/stall”. Trong trường hợp này, xương đùi phải cũng di chuyển từ tư thế khép sang tư thế dạng ra khi impact. Đây là một trình tự ngược. Các chuyển động của phía bên trái cũng rõ ràng là bị giới hạn. Đùi trái không xoay ra ngoài và dạng ra mà chỉ giữ nguyên tư thế xoay vào trong và khép lại.
Ở trên là 2 cách có thể xảy ra mà có thể dẫn tới tốc độ xoay của hông chậm hơn và vì thế cú swing ít lực hơn.
II./ Làm thế nào để di chuyển trọng lượng mà không sàng hông quá xa sang trái hay bị mất chuyển động xoay của cột sống.
Snead di chuyển trọng lượng sang trái như thế nào?
Có hai giai đoạn xảy ra trong quá trình di chuyển trọng lượng. Giai đoạn một bắt đầu vào thời điểm chuyển tiếp giữa backswing và downswing. Giai đoạn hai bắt đầu chỉ trước khi tiếp xúc bóng. Ở hình trên, đùi phải của Snead ở tư thế xoay ra ngoài và dạng ra, đầu gối khuỵu. Đùi trái cũng dạng ra và xoay ra ngoài, đồng thời khuỵu nhẹ.
Giai đoạn thứ 2 trong quá trình downswing, hai xương đùi đều xoay vào trong và đều khép vào. Chân trái duỗi thẳng ra. Chân phải vẫn còn cong.
Giai đoạn 2 của quá trình di chuyển trọng lượng xảy ra bắt đầu trước khi tiếp xúc bóng khi đó phần xương chậu phía sau được chân phải duỗi thẳng ra thúc lên đẩy ra phía trước và vì thế trọng lượng di chuyển về phía mục tiêu.
Nhưng đó cũng chưa phải là tất cả. Có lẽ sử dụng camera tốc độ cao chúng ta sẽ thấy nhiều chuyển động chi tiết hơn. Hãy tiếp tục ở phần sau.
III./ Chuyển động chi tiết cần lưu ý: Xương chậu nghiêng trái về bên trái. (LPT)
Phần này mặc dù đọc chỉ trong chốc lát nhưng bạn phải mất nhiều thời gian để hiểu được hoàn toàn trước khi giải thích, hoặc trình bày lại cho ai đó hiểu. Chuyển động này sẽ làm cho chúng ta thấy được mọi thứ xảy ra hoàn toàn lô gíc. Nếu hông trái cần di chuyển thẳng đứng lên, đùi trái duỗi thẳng và khép lại ngay khi tiếp xúc bóng. Theo cơ chế SSC(stretch shortening cycle) thì trước đó ở giai đoạn chuyển tiếp giữa backswing và khởi đầu downswing chúng ta sẽ quan sát thấy được chuyển động ngược lại với chuyển động này của hông trái. Nghĩa là hông trái di chuyển xuống, đùi trái dạng ra và rùn xuống (hip flexion – hình ở dưới). Lúc này xương chậu sẽ nghiêng về phía mục tiêu. (nghiêng trái). Và vì vậy LPT chịu trách nhiệm cho việc khởi đầu di chuyển trọng lượng sang trái.
Hải giải thích một chút về khái niệm stretch-shortening cycle của cơ bắp. SSC là khái niệm diễn tả động tác chủ động căng cơ ra và ngay lập tức co cơ đó lại. (Khái niệm “căng cơ ra trước” hoặc “chuyển động ngược”thường được quan sát thấy trong các chuyển động của chúng ta). Việc căng cơ cần thiết lên đến mức cao nhất sau đó ngay lập tức co lại thường được các vận động viên áp dụng để tạo lực nhiều hơn và di chuyển nhanh hơn. Ví dụ như động tác nhảy lên: khi bạn rùn chân xuống cơ bắp chân (cơ sinh đôi và cơ dép) phía sau căng ra, sau đó ngay lập tức bạn nhảy lên thì cơ bắp chân phía sau sẽ co lại, kéo gót chân để nhảy lên.
Chuyển động hip flexion (đùi co lại về phía ngực) và hip extension. Hình nguồn: https://bonesmart.org
Chịu trách nhiệm chính cho chuyển động này đó là bộ cơ iliopsoas bên trái (hình dưới). Bộ cơ này sẽ co đùi trái lại (flexion) trước khi duỗi ra (extension). Đồng thời cơ mông phải phải hoạt động để giữ đùi phải duỗi, dạng ra và xoay ra ngoài. Cả hai chuyển động này cùng xảy ra sẽ tạo ra độ nghiêng của hai hông về phía mục tiêu. Ngay sau khi LPT xảy ra vài mili giây, cơ mông trái hoạt động để kéo xương đùi trái dạng ra và xoay ra ngoài. Chúng ta có thể thấy điều này trong động tác squat của Snead.
Lưu ý: Việc uốn cong người sang bên phải cùng lúc được thực hiện khi hai hông nghiêng sang trái. Lúc này cột sống sẽ nghiêng về phía mục tiêu khi downswing.
Chúng ta hãy cùng quan sát những video quay JB Holmes từ các góc nhìn khác nhau để xem những điều này xảy ra trong cú swing của anh ta như thế nào.
Khởi đầu downswing bộ cơ iliopsoas hoạt đông trước tiên để kéo xương đùi trái co lại (gần bụng) và tạo ra độ nghiêng của hai hông.
Chuyển động squat của JB khác một chút so với Snead. Hai xương đùi của JB cũng dạng ra và xoay ra ngoài nhưng khuỷu chân phải rùn xuống, khuỷu chân trái duỗi thẳng ra để đẩy xương chậu xoay sớm hơn khi khởi đầu downswing. Ngược lại Snead hai khuỷu chân đều rùn xuống vào lúc cuối của động tác squat.
Ở góc nhìn này bạn sẽ thấy rõ hơn chuyển động khuỷu chân phải rùn xuống, khuỷu chân trái duỗi thẳng ra để giúp hai hông xoay của JB.
Bạn có thể thấy được nó xảy ra như thế nào khi nhìn ở phía trước mặt.
Một vài golf giỏi có chuyển động nghiêng xương chậu về phía mục tiêu này. Ví dụ như Ben Hogan.
Đây là Bubba anh đánh bằng tay trái nên tôi đã sử dụng photoshop để đảo ngược lại cho bạn nhìn dễ thấy hơn. Bubba có LPT
Jamie Sadlowski có LPT
Alvaro Quiros có LPT
4 Hình ở trên là Tiger wood (năm 2012) đã mất LPT. Anh ta đã hạ thấp hông phải (do hip flexion), đùi phải khép vào và xoay vào trong sớm hơn vì thế anh ta mất LPT.
Dưới đây là Tiger vào năm 2010 trong giải US Open, trước khi Foley làm huấn luyện viên. Lúc này anh ta vẫn còn có chuyển động LPT.
LPT on Backswing
Nếu xương chậu của bạn ngiêng sang trái quá nhiều khi backswing thì liệu rằng chúng ta còn có thể thực hiện lại chuyển động này trong downswing không? Và trong trường hợp này thì hông trái sẽ có xu hướng di chuyển lên khi bạn chuyển đổi giữa backswing và downswing. Điều này hoàn toàn ngược lại với chuyển động LPT như tôi trình bày ở trên.
Nói một cách khác, nếu hai hông nằm ngang hơn và chân/hông phải ở tư thế đúng khi bạn ở vị trí đỉnh của backswing (top of backswing), thì sau đó chuyển động LPT sẽ tự động đẩy trọng lượng cơ thể sang trái, bạn sẽ không phải lo lắng về việc này.
Tôi hy vọng bài viết sẽ làm rõ một vài nhầm lẫn khi đề cập đến việc di chuyển trọng lượng. Tôi không tin bạn có thể cố ý sàng sang trái, sau đó dừng lại và bắt đầu xoay đúng thời điểm để tối ưu cú đánh. Điều này xảy ra rất nhanh, chắc trong khoản 2/10 giây nên không có thời gian để sàng hông ngang một cách có chủ ý. Các golfer giỏi họ thực hiện các chuyển động để “xoay” tốt nhất có thể trong khi đó trọng lượng hay việc sàng ngang về phía mục tiêu xảy ra như là một kết quả của những chuyển động đúng.
Hết.
